Sinds de oorlog in Oekraïne is uitgebroken krijgt het Kenniscentrum regelmatig de vraag van zorgprofessionals: wat kan ik doen voor kinderen en jongeren uit Oekraïne? In veel gevallen volstaat ‘watchful waiting’. Niet direct doorverwijzen, wel goed in de gaten houden. Psychische hulp is vaak niet direct nodig, doeltreffende signalering is daarentegen van groot belang. Het Kenniscentrum zet een aantal tips en tools op een rij.

Wat gevluchte kinderen in eerste instantie nodig hebben is opvang en rust. In veel gevallen is psychische hulp niet direct nodig. Dat net gevluchte kinderen angstig of somber zijn is normaal. Pas als dit lange tijd aanhoudt, en de klachten het functioneren van het kind belemmeren, is het nodig om hulp in te schakelen.

Gevluchte kinderen hebben uiteindelijk wel een verhoogde kans op trauma, depressie of angstproblematiek. Het is daarom belangrijk om op signalen te letten die daarop kunnen duiden. Goed blijven observeren dus: watchful waiting, met andere woorden.

Toepasbare kennis en tools voor professionals

Handvatten voor screening en diagnostiek

• Trauma: Het diagnostiekprotocol voor classificatie, screening en diagnostiek van trauma- en stressorgerelateerde en dissociatieve stoornissen
• Angst: Praktijkstandaard Angst bij kinderen en adolescenten
• Depressie: Praktijkstandaard Depressie bij kinderen en adolescenten
• Kennisdossier Jeugd-ggz voor gevluchte kinderen

Voorlichtingsmateriaal over psychische problemen is vaak te complex voor jongeren die laaggeletterd zijn of nieuw in Nederland zijn. Daardoor kunnen hun problemen onopgemerkt blijven.
Beeldverhalen en animaties in verschillende talen bieden uitkomst. Huisartsenpraktijken, wijkteams, scholen en de jeugdhulp kunnen deze inzetten bij een vermoeden van psychische problemen. De twee beeldverhalen over trauma en depressie zijn nu ook beschikbaar in het Oekraïens en Russisch.

>> Bekijk alle beeldverhalen en animaties

Augeo Foundation en Stichting Kinderpostzegels ontwikkelden een animatie die professionals helpt om met ouders en kinderen in gesprek te gaan over stress. Wat is de impact van stress op een kind? En kun je kinderen helpen omgaan met stress? De animatie is er nu ook in het Russisch en Oekraïens.

Augeo Foundation en Stichting Kinderpostzegels ontwikkelden een animatie die professionals helpt om met ouders en kinderen in gesprek te gaan over stress. Wat is de impact van stress op een kind? En kun je kinderen helpen omgaan met stress? De animatie is er nu ook in het Russisch en Oekraïens.

Meer praktische tools

• Materialen en gratis cursussen van Augeo Foundation voor ondersteuning aan vluchtelingenkinderen
• Handvatten voor psychologische eerste hulp aan mensen in crisis- en oorlogssituaties
• Pictogrammen: praten met kinderen en jongeren uit Oekraïne zonder dat je de taal spreekt
• Informatiepagina van ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum over psychosociale ondersteuning rondom de oorlog in Oekraïne

Informatie voor Oekraïense ouders en verzorgers

• Informatie van Vluchtelingenwerk Nederland
• RefugeeHelp: online startpunt voor Oekraïense vluchtelingen in Nederland en iedereen die zich voor hen wil inzetten
• Folder voor vluchtelingen over psychische klachten: Als je stress hebt, veel denkt en slecht slaapt… (in het Oekraïens)

Psychische hulp nodig voor een kind of jongere?

Vluchtelingen uit Oekraïne vallen onder de Kosovo-regeling. Dat betekent dat ze geen asielaanvraag hoeven te doen en direct recht hebben op hulp (en onderdak, scholing, leefgeld en een werkvergunning). De betaling van de hulp verloopt via de gemeente waar het kind staat ingeschreven.

Ook interessant

>> Meer nieuwsberichten van het Kenniscentrum