Transitiepsychiatrie 18-/18+

De overgang van jeugdhulp naar volwassenenzorg

Op het moment dat een jongere 18 jaar wordt, veranderen een aantal belangrijke dingen. Een grote verandering voor jongeren die reeds in (jeugd)zorg zitten, is dat zij vanaf het 18^e levensjaar officieel onder de volwassenenzorg vallen. Zowel op onderzoeksgebied als in de praktijk sluit deze overgang niet goed op elkaar aan. Deze richtlijn voor de jeugdpsychiatrie draagt bij aan de erkenning van de specifieke noden/behoeften van adolescenten in de transitieleeftijd. Daarnaast biedt het handvatten voor een goed georganiseerde en soepele overgang van jeugdhulp naar volwassenenzorg als onderdeel van de zogenoemde ‘transitiepsychiatrie’.

Opbouw richtlijn transitiepsychiatrie

In deze richtlijn voor de jeugdpsychiatrie komen de volgende onderwerpen aan bod:

• de doelgroep en belangrijke aandachtspunten voor diagnostiek en behandeling tijdens de transitie
• aandachtspunten voor psychische klachten en stoornissen bij jongeren tussen de 12 en 25 jaar in het kader van transitie
• (internationale) richtlijnen voor de organisatie en uitvoering van transitiepsychiatrie.

Van systeemgericht naar individu-gericht

Transitiepsychiatrie gaat zowel over de overgang van kind naar volwassenheid als de overstap die een jongere maakt binnen het zorgstelsel van jeugdhulp naar volwassenzorg (‘transfer’). Voor jongeren vanaf 16 jaar kan de behandelaar de (mogelijke) transfer voorbereiden met een planning en voorbespreking met de jongere en het gezin. Hierin bespreken zij toekomstperspectieven, de prognose en de rol van de jongere en het gezin in de verdere behandeling. Het gehele proces wordt de transitie genoemd. De daadwerkelijke overstap van jeugdhulp naar volwassenzorg wordt aangeduid met de transfer.

Wat is transitiepsychiatrie?

Transitiepsychiatrie houdt in dat de zorg voor jongeren van 12 jaar en ouder steeds meer op de jongere zelf gericht wordt. Zorg aan jongeren in de adolescentenleeftijd gaat gepaard met een verschuiving van het betrekken van het systeem naar een meer individuele focus, waarin ouders een minder prominente rol innemen. Vanaf de leeftijd van 16 jaar kan de (mogelijke) transfer worden voorbereid wat betreft de planning en voorbesprekingen met de jongere en het gezin. Hierin wordt onder meer gesproken over toekomstperspectieven, de prognose van de stoornis en de rol van de jongere en het gezin in de verdere behandeling. De transfer gaat specifiek over de daadwerkelijke overdracht die plaatsvindt van kinder- en jeugdpsychiatrie/jeugdhulp naar volwassenzorg op het moment dat een jongere de leeftijd van 18 bereikt. Soms is het nodig dat een jongere van 18 jaar direct overstapt naar volwassenenzorg, maar in de meeste gevallen gebeurt dit in de periode tussen de 18 en 23 jaar. In enkele uitzonderlijke gevallen kunnen zij langer in eenzelfde organisatie verblijven, bijvoorbeeld in een op levensloop ingerichte poli (zie Initiatieven en samenwerkingsverbanden, ggz-instellingen). Goede overbruggingszorg, bijvoorbeeld in de vorm van adolescententeams, is met name belangrijk in de ggz omdat psychische problemen op subklinisch niveau zich voor het eerst openbaren tijdens de adolescentie en de jongvolwassen leeftijd.

Kunnen we deze tekst verbeteren? Ontbreekt het aan inhoud, of vond u niet precies wat u zocht? Laat het ons weten.

Ik ben: